Uzmanından uyarı: “Dünyada 5 yaş altı çocuklarda 1,5 veya 2,5 milyon ishale bağlı ölüm görülmektedir”

Medicana International Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden Uzm. Dr. Ali Şimşek, “Dünyada 5 yaş altı çocuklarda yılda 1,3 milyar ishal vakası, 1,5 veya 2,5 milyon ishale bağlı ölüm görülmektedir” dedi.

Uzmanlar, ishal, karın ağrısı, ateş ve daha ciddi olabilecek belirtilerle kendini gösteren akut gastroenteritin özellikle yaz aylarında çocukları daha çok etkilediğine dikkat çekiyor. Değişik nedenlerle oluşan ve vücutta sıvı ile elektrolit kaybına neden olan akut gastroenteritin 5 yaş altı çocuklarda önemli sağlık sorunlarına yol açtığını ifade eden Medicana International Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden Uzm. Dr. Ali Şimşek, özellikle rotavirüs ishalinin ağır seyrettiğinin altını çizdi. Dr. Şimşek, çocuklarda gastroenterit ve tedavi yöntemleri ile ilgili bilgi verdi.

5 yaş altı çocuklara dikkat

İshalin değişik nedenlerle oluşan, günde 3’ten fazla sayıda sulu dışkılama ile kendini gösteren, sıvı ve elektrolit kaybına neden olan bir hastalık olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Ali Şimkşek, “Bu hastalık 5 yaş altı çocuklarda daha önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünyada 5 yaş altı çocuklarda yılda 1,3 milyar ishal vakası, 1,5 veya 2,5 milyon ishale bağlı ölüm görülmektedir. İshale bağlı ölümlerin yüzde 80’i yaşamın ilk 2 yılında meydana gelmektedir” dedi.

Viral, bakteriyel ve paraziter etkenler en önemli sebepler

İshal nedenlerinin çok çeşitli oluğunun altını çizen Uzm. Dr. Şimşek, sözlerine şöyle devam etti:

“Bu nedenler arasında viral, bakteriyel ve paraziter etkenler ön planda sayılabilir. Daha az sıklıkta görülen nedenler arasında inflamatuar bağırsak hastalıkları, zehirlenmeler, malign hastalıklar, malabsorbsiyon sendromları, metabolik hastalıklar, romatolojik hastalıklar, ilaç alımı, kısa barsak sendromu gibi anatomik nedenler sayılabilir. Akut ishallerin en sık görülen etkeni enfeksiyonlardır ve bu enfeksiyonlar genellikle kendi kendini sınırlar. Akut enfeksiyona bağlı ishalin en sık nedenleri norovirus, rotavirus, adenoviruses, astrovirus gibi virüslerdir. Bakteriler ve parazitler de ishale neden olmaktadır. Bakteriler arasında salmonella, campylobacter, Shigella, enterotoksijenik Escherichia coli, Clostridium difficile ve parazitler içinde cryptosporidium, giardia, cyclospora, entamoeba sayılabilir.”

Şikayet süresi önem taşıyor

“Hastalarda akut gastroenterit ateş, karın ağrısı, kusma, kanlı veya kansız ishal ile kendini gösterir” diyen Uzm. Dr. Ali Şimşek, “Ayrıca sıvı kaybının derecesine göre hastalarda susuzluk hissi, ağız kuruluğundan komaya kadar giden çok çeşitli klinik bulgular görülebilir. Tedavi yaklaşımı klinik bulgularının ağırlığına ve altta yatan nedene göre değişir. Ancak temel yaklaşım hastanın sıvı ve elektrolit kaybının yerine konmasını gerektirir” diye konuştu.

Sıvı kaybı telafi edilmeli

Anamnezin tanının konulmasını kolaylaştıran en önemli adım oluğunu kaydeden Uzm. Dr. Şimşek, teşhis koyarken hastanın yaşının, ishalin şiddetinin ve süresinin, altta yatan hastalık varlığının, son 2-3 gün içinde şüpheli gıda tüketimi olup olmadığının, diğer aile bireylerinde ve çevrede benzer durumun varlığının, son 6 hafta içinde antibiyotik kullanımı olup olmadığının, endemik yöreye seyahat öyküsü ve yaşanılan yörede salgın varlığının sorgulanması gerektiğini vurguladı.

Dr. Ali Şimşek, “Hastaneye başvuran hastalarda, hasta veya yakınından alınan bu bilgiler ve fizik muayene ile hastanın sıvı kaybının derecesi saptanıp, ağır vakalarda bir an önce sıvı ve elektrolit kaybının yerine konması sağlanır. Bir yandan da ishal nedenine yönelik değerlendirme ve tetkikler planlanır. İshalde antibiyotik kullanımı sınırlı vaka dışında gerekli değildir” ifadesini kullandı.

Anne sütü önemli

İshalli hastalarda beslenmenin devam etmesi gerektiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Şimşek, anne sütü alan bebeklerde bebeğin sık sık emzirilmesi gerektiği uyarısında bulundu. Dr. Şimşek, daha büyük hastalara ilave olarak su, yoğurt, patates haşlaması, pirinç lapası, muz, taze meyve suyu (şeftali, elma, havuç) ve kafein içermeyen içeceklerle beslenmesinin sürdürülmesi gerektiğini ve ağır sıvı kaybı olan, aşırı kusmaları nedeniyle ağızdan beslenemeyen hastaların damardan sıvı desteği ile desteklenmesinin hayat kurtarıcı olacağı bilgisini verdi.

Rotavirüs ishali daha ağır seyrediyor

“Rotavirüs ishali, ağır seyreden ve sık görülen bir viral ishal nedenidir. Çocukluk çağında her yaşta görülebilir ancak 3 yaş altı çocuklarda daha sık ve daha ağır

seyretmektedir” diyen Uzm. Dr. Ali Şimşek, “Her ishal vakası gibi takip ve tedavisi yapılmaktadır. Rotavirüs ishali için elimizde etkili olan ve rotavirüs ishalinin önlenmesi veya hafif seyretmesini sağlayan rotavirüs aşısı ağızdan verilmektedir. Aşının ilk dozu en erken 1.5 aylık iken, en geç 15 haftalıkken yapılması gerekir. Daha sonraya kalınırsa aşının yapılmaması gerekir” dedi.

Yaz aylarında ishal vakaları artıyor

Yaz aylarında ishalden korunmak için neler yapılması gerektiğini anlatan Uzm. Dr. Ali Şimşek, şu önerilerde bulundu:

“Yaz aylarında ishal vakalarında artış olmaktadır. Bu artışa engel olmak için küçük bebeklerde sadece anne sütü ile beslenmenin sürdürülmesi önem taşır. Ayrıca el hijyenine uyulması; besinlerin hazırlanması, pişirilmesi ve saklanmasında uygun koşulların ve temiz içme suyuna erişimin sağlanması gerekir. İshal gelişen hastaların yakın takibi, beslenmesinin sürdürülmesi ve 3 günü geçen ishalli hastaların mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurması sağlanmalıdır.”