Topkapı Sarayı’ndaki 200 yıllık ‘Mekke ve Medine’ temalı tablolar restore ediliyor

Topkapı Sarayı Mukaddes Emanetler Koleksiyonu’na ait, ‘Mekke’ ve ‘Medine’ şehirlerini tüm ayrıntılarıyla gösteren iki tablo restore ediliyor. 19. yüzyılın başlarında yapıldığı düşünülen ve bugüne kadar sergilenmeyen tablolar, restorasyonları tamamlandıktan sonra sanatseverlerin ziyaretine açılacak.

Türkiye’nin en zengin tablo koleksiyonuna sahip olan Milli Saraylar Başkanlığı, müzecilik faaliyetlerinin temelini oluşturan restorasyon çalışmalarıyla kültürel mirası korumaya devam ediyor. Topkapı Sarayı Mukaddes Emanetler Koleksiyonu’na ait, İslam aleminde kutsal olan ‘Mekke’ ve ‘Medine’ tabloları başkanlığa bağlı Tablo Restorasyon ve Konservasyon Atölyesi’nde restore ediliyor. Topkapı Sarayı’nın birinci avlusunda yer alan Darphane-i Amire yerleşkesinde çalışmalarını yürüten Tablo Atölyesi’nde, restore edilen ‘Mekke’ temalı ilk eserin ressamı, ‘Müzehhib El-Hac Feyzullah’ olarak kayıtlarda geçiyor. Kabe’nin ve çevresinin en ince ayrıntısına kadar resmedildiği tablonun yapılışı 1799 yılına tarihlendi. Yağlıboya tekniğiyle yapılan ve yaklaşık 4,5 metrekare ebadında olan tablo, Mescid-i Haram’ın içindeki ve dışındaki yapıları hem çizimle hem de yazıyla destekleyerek göstermesi bakımından ayrı bir önem taşıyor. Tablo Atölyesi’nde restorasyon çalışması tamamlanmak üzere olan ‘Medine’ temalı eserin ise ressamı ve yapım tarihi net olarak bilinmiyor. 19. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen tablonun üzerinde minyatür ve hat yazı sanatından örnekler yer alıyor. Yağlıboya tekniğiyle yapılan ve ebadı yaklaşık 1,18 metrekare olan tabloda, Mescid-i Nebevi ve Medine şehri ayrıntılı olarak resmediliyor.

Medine’ tablosunun restorasyonunda sona gelindi

Görsel belge niteliği taşıyan ‘Mekke’ ve ‘Medine’ temalı iki tablo için restorasyon planı hazırlandı. Plan kapsamında ‘Medine’ tablosunun restorasyonunda sona gelindi. ‘Mekke’ temalı tablonun ise belgeleme işlemi tamamlandı. ‘Mekke’ tablosu mikroskop ve infrared incelemesi, ön ve arka yüzey temizliği, sağlamlaştırma, koruma ve bakım gibi bir dizi uygulamadan geçecek. Bugüne kadar sergilenmeyen tablolar, restorasyonları tamamlandıktan sonra sanatseverlerle buluşturulacak.

“Bu eserler aynı zamanda belge niteliği taşımaktadır”

Restorasyon ile bilgi veren Milli Saraylar Topkapı Sarayı Daire Başkanı İlhan Kocaman, “Bu eserler çok nadir olarak görülen özellikle 17’inci ve 18’inci yüzyılda çok fazla tablo bulunmayan ancak burada bu iki eseri görüyoruz. Bu eserler aynı zamanda belge niteliği taşımaktadır. Mekke ve Medine’yi anlatan tablolardır. Bunların içerisinde Mekke tablosu, 4 buçuk metre kare büyüklüğünde tablo olup, tuval üzerine kağıt şeklinde hazırlanmıştır. Biz restorasyonları yaparken atölyelerimiz ortaklaşa çalışmaktadır. Tablo atölyesi, kağıt atölyesi ve çerçeve atölyesi kendi alanlarıyla ilgili bölümlerini tamamlamaktadırlar. Bu tablolar Mukaddes Emanetler envanterinde olmalarından dolayı ayrı bir önem taşımaktadır. Çünkü hem o dönemin Mekke ve Medine’sini anlatmakta hem de üzerinde tezhip, minyatür ve hat gibi uygulamaları da burada görmekteyiz” dedi.

“2 ay gibi bir süre içerisinde tamamlamayı planlıyoruz”

Milli Saraylar Topkapı Sarayı Daire Başkanı İlhan Kocaman, “6 aydır bu eserlerimizin restorasyonları sürmektedir. 2 ay gibi bir süre içerisinde tamamlamayı planlıyoruz. Restorasyonun ardından tablolar, Topkapı Sarayı Mukaddes Emanetler kısmında ziyaretçilere sunulacak. Hırka - i Saadet Dairesinde bunları ziyarete açacağız. Bu iki tablo özel tablolardır. Çünkü Osmanlı’da çok fazla yağlı boya tabloya rastlayamıyoruz. Ancak bu iki tablo yağlı boya eser olmasından dolayı önem arz ediyor. Hem Mekke ve Medine’yi anlatmasından dolayı da ayrı bir önem arz ediyor” şeklinde konuştu.