Dünyada ayakta duran en eski kilise: Aya Eleni

Konya’da, 5 bin yıllık tarihe sahip Sille Mahallesi’ndeki Aya Eleni Kilisesi, dünyanın ayakta duran en eski kilisesi olarak biliniyor. Bizans İmparatoru Constantinus’un annesi Helena tarafından 327 yılında yaptırılan yapının bin 700 yıldır ayakta olduğunu söyleyen Sille Müze Sorumlusu Uzman Arkeolog Sercan Yayla, "Birinci Dünya Savaşı’nda Aya Eleni Kilisesi Türkiye’nin ilk ortopedi hastanesi olarak faaliyete girmiş, burada ahşaptan kol ve bacaklar üretilip cephelere nakledilmiş" dedi.

Şehir merkezinin kuzeybatısında yer alan ve 5 bin yıllık tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapılan Sille Mahallesi’nde bir çok imparatorluğa ait tarihi izler bulunuyor. Rum köyü olarak da bilinen mahalledeki Aya Eleni Kilisesi ise Anadolu’daki ilk kiliselerden biri olarak biliniyor. Bin 700 yıldır ayakta olan ve restore edilmesinin ardından müze olarak ziyaret edilen yapı hakkında bilgi veren Selçuklu Belediyesi Sille Müze Sorumlusu Uzman Arkeolog Sercan Yayla, "Şu anda dünyanın ayakta duran en eski kilisesinin önündeyiz. Aya Eleni Kilisesi 327 yılında Constantinus’un annesi Helena tarafından yaptırılıyor. 327 yılından 1923 yılına kadar kilise faaliyetlerini yürütüyor. Hiçbir şekilde bu kilise faaliyetlerine ara vermiyor. Sadece Birinci Dünya Savaşı sırasında kısa bir mola verilmiş oluyor. Birinci Dünya Savaşı’nda Aya Eleni Kilisesi Türkiye’nin ilk ortopedi hastanesi olarak faaliyete girmiş, burada ahşaptan kol ve bacaklar üretilip cephelere nakledilerek orada da insanlara montajı gerçekleştirilmiş. Eğer kişiler çok ağır hastaysa Aya Eleni Kilisesi’ne getiriliyor ve burada tedavileri yapılıyor. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Aya Eleni Kilisesi’nin yine Ortodokslara, Hristiyanlara devri gerçekleştiriliyor. 1924 yılına kadar burası kilise olarak faaliyetlerine devam ediyor. 1924 yılından sonra buradaki Hristiyanlar Yunanistan’a göç ettiriliyor. Müslümanlar ise burada gayrimüslimlerle ticari ilişkiler içerisinde ve Müslümanlar da yavaş yavaş göçmeye başlıyor. 1924 yıldan sonra Aya Eleni Kilisesi’nin kapılarına kilit vuruluyor" dedi.

"Aya Eleni Kilisesi’nin tarihe tanıklık etmesi açısından 327 yılından 2024 yılına kadar ayakta durması önemli"

Kilisenin Konya’nın merkez Selçuklu İlçe Belediyesi tarafından restore edilmesinin ardından müze olarak ziyaret edildiğini anlatan Uzman Arkeolog Sercan Yayla, "Aya Eleni Kilisesini 2009 yılında restorasyona aldık ve restorasyon çalışmalarımız 2012 yılında bitti. 2012 yılından günümüze kadar da burası bir müze olarak faaliyetlerini yürütüyor. Gelen ziyaretçilere rehberlik konusunda içeride yardımcı oluyoruz. Müze içerisinde fresklerimiz ön planda, fresklerin ne anlama geldikleri hakkında bilgi veriyoruz. Çeşitli ahşap öğeler müze içerisinde yer alıyor. Bu öğelerin niçin kullanıldığı hakkında gelen ziyaretçilere bilgiler sunuyoruz. Aya Eleni Kilisesi tarihe tanıklık etmesi açısından 327 yılından 2024 yılına kadar ayakta durması, yaklaşık bin 700 yıllık bir yapının tarihi olaylara tanıklık etmesi önemli. İnsanlar geldikleri zaman duvarlara ellerini sürüp o anı yaşamak ve geçmişe gitmek istiyorlar" ifadelerini kullandı.

"Yaklaşık bir senede 200 bin ziyaretçiyi Aya Eleni Kilisesinde misafir ettik"

Aya Eleni Kilisesinin ziyaretçi sayısı hakkında bilgi veren Yayla, "Biz burada çok sayıda yerli turist ve yabancı turist ağırlıyoruz. Yunanistan’dan, Bulgaristan’dan ve Rusya’dan gelen ziyaretçilerimiz, Ortodoks mezhebine yakın olan insanlar daha çok burayı geziyor. Bugün tarihe tanıklık etmesi açısından çok önemli bir yapı. İlerleyen süreçlerde daha fazla yabancı turist karşılamaya başlayacağız. Şu anda ziyaretçi sayılarımız da azımsanmayacak kadar çok fazla. Bir senede yaklaşık 200 bin ziyaretçiyi Aya Eleni Kilisesinde misafir ettik. Bu sayı gün geçtikçe de artıyor" diye konuştu.

"Detaylara hakim olunca çok etkilendim"

Tarihi Sille Mahallesine İstanbul’dan gezmeye gelen Adem Erdal, Sille’yi daha önceden bilmediğini ve ziyaret geldiğini ifade ederek, "Burada da bir kilisenin olduğu söylendi. Geldiğimde biraz daha öğrenmiş oldum içeriğini. Tabii burada müze sorumlusu Sercan beyin de desteğiyle detaylara hakim olunca çok etkilendim. Dünyada ayakta kalan kilise olduğunu öğrendim" şeklinde konuştu.

Fatma Erkan da İstanbul’dan geldiğini, müzeyi ziyaret ettiğini söyledi.